Ο ορισμός του gaslighting είναι ότι θέλουν να μας κάνουν μια παραποίηση της πραγματικότητας.
Βγήκε από μια ταινία στην οποία βλέπουμε ένα ζευγάρι, όπου ο σύζυγος έλεγε στη γυναίκα του «έκλεισες το φως;» κι εκείνη του έλεγε «ναι» και της απαντούσε «μα δεν το έκλεισες!» και το φως ήταν αναμμένο. Διότι ο σύζυγος ήθελε να τρελάνει τη γυναίκα του και πήγαινε και άναβε κρυφά το φως!
Το gaslighting είναι πάρα πολύ δύσκολο να το καταλάβουμε μέχρι να το βιώσουμε. Ένα πρώτο στοιχείο για να το καταλάβουμε είναι όταν αρχίζεις να νιώθεις ότι τρελαίνεσαι, όταν αρχίζεις να αμφισβητείς τον εαυτό σου, όταν το μυαλό σου έχει αρχίσει να μπερδεύεται και αρχίζεις και ρωτάς τους γύρω σου.
Για παράδειγμα, έχετε με το σύντροφο σου μια διαμάχη, θυμάσαι τα γεγονότα να έχουν γίνει με ένα συγκεκριμένο τρόπο και μετά ο ίδιος στα παρουσιάζει ότι έγιναν με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Ένας τρόπος πάνω σε αυτό για να βεβαιωθείς, γιατί γίνεται με έναν τρόπο αρκετά χειριστικό, στο οποίο πραγματικά φτάνεις στο σημείο να αμφισβητείς τη μνήμη σου και το αν τα θυμάσαι καλά τα πράγματα, μπορείς να ρωτάς τους μάρτυρες που έχεις μπροστά, εάν έγιναν τα πράγματα έτσι.
Ο λόγος που γίνεται το gaslighting δεν είναι απαραίτητα για να σε χειριστούν. Συνήθως γίνεται στις ερωτικές σχέσεις. Ξαφνικά όταν υπάρχει μια διαφωνία, το μέλος που θα αποφασίσει να φύγει για να διεκδικήσει πράγματα, ας πούμε η γυναίκα για παράδειγμα λέγοντας «φεύγω γιατί δεν κάνεις αυτό κι αυτό», ο άντρας εκείνη τη στιγμή που είναι χαλαρός γιατί θεωρεί πως η σύντροφος του δεν θα φύγει ποτέ, αρχίζει και αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο οπότε κι εκείνος μπαίνει σε μια ρύθμιση «θέλω να την κρατήσω», έτσι αρχίζει και παραφράζει τα πάντα λέγοντας «εντάξει και εγώ δεν το είπα τόσο απόλυτα, δεν εννοούσα αυτό. Όταν εσύ ζητούσες να κάνουμε οικογένεια, εγώ είπα αυτή τη στιγμή δεν θέλω, όχι γενικά δε θέλω!»
Στόχος είναι να μη χάσει αυτός που το κάνει τον έλεγχο της κατάστασης από τα χέρια του, να μη χάσει τη σύντροφο! Οπότε θα της πουν «τι το πήρες κι εσύ τόσο βαριά, δεν έγιναν έτσι, τα έχεις μπερδέψει και εσύ στο μυαλό σου!»
Γίνεται κυρίως από άντρες προς τις γυναίκες και αυτό έχει να κάνει και με την πατριαρχεία και το γεγονός ότι οι ρόλοι κάποτε ήταν πάρα πολύ ξεκάθαροι. Ότι ο άντρας ήτανε ο πάροχος, έφερνε τα χρήματα στο σπίτι ενώ η γυναίκα ήταν ο δορυφόρος που περιφερόταν σε όλη την οικογένεια και η συντονίστρια και ήταν εκείνη που οργάνωνε τα πάντα. Απόλυτα ξεκάθαροι ρόλοι. Όταν όμως η γυναίκα βγήκε στη βιοπάλη και άρχισε να δουλεύει, να διεκδικεί, να παίρνει προαγωγές και στη σημερινή εποχή να γίνεται αυτό το δυναμικό πρότυπο που βλέπουμε το οποίο σε κάποιες περιπτώσεις βγάζει και περισσότερα χρήματα από τον σύντροφο της, αυτό έφερε μια ανισορροπία και ένα χάσιμο των ρόλων.
Για αυτό και πλέον παρατηρούμε περισσότερο “προικοθήρες” να είναι οι άντρες και όχι οι γυναίκες. Οι γυναίκες να μην κυνηγάνε τον πλούσιο γαμπρό, αλλά οι άντρες να κυνηγάνε την πλούσια νύφη. Έχει γίνει και σε αυτό αντιστροφή. Οπότε ένας άντρας που νιώθει ότι χάνει το ρόλο του σε μια σχέση, που δεν είναι πια ο άντρας που θα τον θαυμάσουν με την Ελληνίδα μάνα να μεγαλώνει το γιο της σαν πασά, που τον υπηρετεί αυτή και η αδερφή του αν έχει.
Όταν βρίσκεται σε μια σχέση που ξαφνικά πρέπει να είναι ισότιμος και η γυναίκα του λέει ότι θέλω να μου ξεκαθαρίσεις 5 πράγματα πχ. Νιώθω ότι φλερτάρεις με την τάδε συνάδελφο και με απατάς και ο άντρας λέει ότι δεν είναι αυτό που νομίζεις, δεν τα έχεις καταλάβει καλά, δεν έγιναν ποτέ αυτά που λες ενώ η γυναίκα μπορεί να έχει δει μέχρι και μηνύματα και της παραποιεί την πραγματικότητα, το κάνει για να ελαφρύνει τη δική του θέση και να μη χάσει τη σύντροφο.
Εάν δεν υπάρχουν μάρτυρες μπροστά, αυτός που δέχεται το gaslighting θα μπορούσε για να προστατευτεί να καταγράψει και κάποια γεγονότα ώστε αργότερα σε μια διένεξη να μπορεί να έχει αποδείξεις. Ή μπορεί να φτιάξει έναν κύκλο από ανθρώπους κοντινούς που εμπιστεύεται για τη σχέση και να μιλάει για αυτή και όσα συμβαίνουν, εξιστορώντας τα γεγονότα και ζητώντας από τους φίλους να μην τους κρίνουν απλά να τους ακούσουν, ώστε αργότερα να μπορεί να επαναφέρει την πληροφορία ρωτώντας «εσύ πως θυμάσαι να σου είπα πως έγιναν;».
Το θέμα είναι ο άνθρωπος που δέχεται το gaslighting να βγει από αυτή τη θέση της κακοποίησης, να γίνει παρατηρητής και να έχει έναν έλεγχο της κατάστασης με καθαρό μυαλό να πάρει απόφαση για το τι θα κάνει.
Μεγαλύτερα θύματα του gaslighting πέφτουν κυρίως τα μοναχοπαίδια, ίσως γιατί δε μεγάλωσαν σε μικρο -κοινωνία, όπως τα παιδιά που έχουν αδέρφια.
Στους ανθρώπους που τους κάνουν το gaslighting για να συμβαίνει αυτή η χειριστική συμπεριφορά πάει να πει πως έχουν ήδη αρκετές διαμάχες με τον σύντροφο τους και κάτι δεν πάει καλά στη σχέση, οπότε το πότε πρέπει να φύγει είναι το πόσο μπορεί να αντέξει μια τέτοια συμπεριφορά.
