Σε μια πρώτη εκτίμηση θεωρούσαμε οι περισσότεροι άνθρωποι ότι η τεχνολογία και τα social media θα μας έφερναν πιο κοντά μεταξύ μας. Όμως, ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία μας επιτρέπει να συνδεόμαστε με οποιονδήποτε, οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, τις εφαρμογές επικοινωνίας και τις πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων, έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε συνεχώς ενήμεροι για τις ζωές των άλλων. Ταυτόχρονα όμως και συνεχώς συνδεδεμένοι.
Παρ’ όλα αυτά, η μοναξιά είναι ένα από τα πιο συχνά συναισθήματα που αναφέρουν οι άνθρωποι σήμερα. Πώς γίνεται να είμαστε τόσο «συνδεδεμένοι» και ταυτόχρονα να νιώθουμε τόσο αποκομμένοι;
Η ψηφιακή σύνδεση συχνά δημιουργεί μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας. Οι διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις, αν και συχνές, δεν αντικαθιστούν την ανθρώπινη παρουσία, τη γλώσσα του σώματος, την οπτική επαφή και τις αυθεντικές συναισθηματικές ανταλλαγές. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προάγουν συχνά μια επιφανειακή επικοινωνία, όπου οι άνθρωποι προβάλλουν μόνο τις καλύτερες στιγμές τους, δημιουργώντας μια εξιδανικευμένη εικόνα της ζωής τους. Αυτό μπορεί να εντείνει τη μοναξιά, καθώς οι χρήστες συγκρίνουν τις δικές τους εμπειρίες με αυτές των άλλων, νιώθοντας ανεπαρκείς ή μη αποδεκτοί.
Τι επιπτώσεις μπορεί όμως να έχει αυτό του είδους η μοναξιά; Η μοναξιά δεν είναι απλώς ένα δυσάρεστο συναίσθημα, αλλά μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρόνια μοναξιά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης και ακόμη και σωματικών παθήσεων, όπως η υπέρταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιπλέον, η συνεχής χρήση των κοινωνικών δικτύων μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο απομόνωσης: όσο περισσότερο κάποιος προσπαθεί να καλύψει το κενό της μοναξιάς μέσω της τεχνολογίας, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από τις πραγματικές, ουσιαστικές σχέσεις.
Έτσι λοιπό, για να αντιμετωπίσουμε τη μοναξιά σε μια ψηφιακή κοινωνία, είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στη δημιουργία και διατήρηση πραγματικών σχέσεων. Ας δούμε μαζί μερικές ιδέες για το πως να το πετύχουμε αυτό!
Ξεκινήστε αφιερώνοντας ποιοτικό χρόνο σε φίλους και οικογένεια, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει λιγότερο χρόνο στις οθόνες. Μια συζήτηση πρόσωπο με πρόσωπο είναι πιο ικανοποιητική από ένα μήνυμα ή ένα like σε μια ανάρτηση. Ακόμη, αντί να χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παθητικά, επιλέξτε να αλληλεπιδράτε ενεργά με φίλους, να συμμετέχετε σε συζητήσεις και να δημιουργείτε αληθινές επαφές. Το μυστικό δεν είναι στην ποσότητα αλλά στην ποιότητα. Προτιμήστε μικρότερες αλλά βαθύτερες σχέσεις, αντί για πολλές επιφανειακές γνωριμίες. Η αίσθηση του «ανήκειν» προέρχεται από ουσιαστικές συνδέσεις και όχι από τον αριθμό των ακολούθων ή των διαδικτυακών φίλων. Στραφείτε σε ομαδικές δραστηριότητες, όπως οι αθλητικές ομάδες, τα σεμινάρια ή οι εθελοντικές δράσεις που βοηθούν στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και στη δημιουργία σχέσεων με άτομα που έχουν κοινά ενδιαφέροντα. Φροντίστε να βρίσκεστε στο «εδώ και τώρα». Η συνειδητή παρουσία στην καθημερινότητα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της μοναξιάς, καθώς μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε τις στιγμές και να δίνουμε περισσότερη σημασία στις σχέσεις μας. Να θυμάστε πως πάντα χρειάζεται να ζητάτε βοήθεια όποτε το έχετε ανάγκη. Εάν η μοναξιά γίνεται συντριπτική και επηρεάζει την ποιότητα ζωής σας, η υποστήριξη από έναν ψυχολόγο μπορεί να είναι πολύτιμη.
Η ισορροπία μεταξύ διαδικτυακής και πραγματικής ζωής είναι ζωτικής σημασίας. Ορισμένες πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν στην αποσύνδεση από τον ψηφιακό κόσμο και την ενίσχυση των φυσικών αλληλεπιδράσεων είναι για παράδειγμα, όταν βρίσκεστε με φίλους ή οικογένεια να αποφεύγετε τη χρήση του κινητού σας και να δίνετε έμφαση στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Η επαφή με το φυσικό περιβάλλον μπορεί να μειώσει το άγχος και να ενισχύσει την ψυχική ευεξία. Δώστε στα χόμπι σας τη σημασία που χρειάζονται. Το διάβασμα, η ζωγραφική, η μουσική ή η φυσική άσκηση μπορούν να προσφέρουν χαρά και ικανοποίηση, χωρίς να απαιτούν διαδικτυακή παρουσία. Τέλος, προσπαθήστε να αποφεύγετε τη χρήση οθονών πριν τον ύπνο και να θέτετε συγκεκριμένους χρόνους για την ενασχόλησή σας με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όπως κι αν το δούμε, η μοναξιά σε μια ψηφιακά συνδεδεμένη κοινωνία είναι ένα υπαρκτό και σύνθετο ζήτημα, αλλά δεν είναι ανίκητη. Η αληθινή σύνδεση δεν βασίζεται στον αριθμό των ατόμων με τα οποία αλληλεπιδρούμε διαδικτυακά, αλλά στην ποιότητα των σχέσεων που διαμορφώνουμε στην πραγματική ζωή. Με συνειδητές επιλογές και ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας, μπορούμε να ενισχύσουμε τις αυθεντικές σχέσεις και να μειώσουμε το αίσθημα της απομόνωσης, χτίζοντας μια πιο ουσιαστική κοινωνική ζωή.
