Πολλές φορές η αλλαγή των εποχών, και πιο συγκεκριμένα η έλευση του φθινοπώρου, μπορεί να φέρει μαζί της συναισθήματα μελαγχολίας και υποτονικότητας. Η κατάσταση αυτή, γνωστή ως εποχική κατάθλιψη, μοιράζεται αρκετά χαρακτηριστικά με αυτό που μας είναι γνωστό ως κατάθλιψη, με διαφορά ότι εμφανίζεται περιοδικά και σε συνάρτηση με την αλλαγή των εποχών.
Το καλοκαίρι με τις μεγάλες μέρες, τη θάλασσα, τις διακοπές και τις συχνότερες βόλτες ακολουθείται από το Σεπτέμβριο. Είναι η εποχή που σιγά σιγά φτιάχνουμε το πρόγραμμα μας για τη νέα χρονιά. Σχολεία, φροντιστήρια, δραστηριότητες, χόμπι καθώς και νέοι στόχοι στη δουλειά μας είναι τα κυριότερα θέματα συζήτησης. Οι μεγάλες ζέστες μαζί με την ανάλαφρη διάθεση αρχίζουν να υποχωρούν, δίνοντας τη θέση τους σε μέρες που μικραίνουν όλο και περισσότερο και σε μια σειρά από υποχρεώσεις που περιμένουν να πάρουν τη θέση τους στην καθημερινότητα.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η φράση που ακούγεται τη συγκεκριμένη εποχή «Τώρα κάθε κατεργάρης στον πάγκο του», η οποία σαν να προδικάζει μια μελλοντική καταδίκη για τους μήνες που ακολουθούν μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.
Τα απογεύματα κι οι Κυριακές αρχίζουν να μοιάζουν όλο και πιο «μαύρα» και ψάχνουμε όλο και συχνότερα τρόπους να ξαλαφρώσουμε το αυξανόμενο άγχος και την πίεση της καινούργιας καθημερινότητας.
Λύσεις:
Μπορεί οι μέρες να είναι μικρότερες, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορείς να απολαύσεις τις νύχτες. Κανόνισε μια συνάντηση με φίλους στο σπίτι όπου θα απολαύσεις με καλή παρέα τη χουχουλιάρικη ατμόσφαιρα. Ακόμη, μπορείς να καθιερώσεις βραδιά ταινιών, παλιές κι αγαπημένες ή καινούργιες σύμφωνα με την pop culture.
Ευχαριστήσου τον ήλιο κάνοντας μια βόλτα ακόμα και μόνος/η. Η σωματική άσκηση θα απελευθερώσει ενδορφίνες που θα σου προσφέρουν ένα αίσθημα αναζωογόνησης και ευεξίας που θα σε συνοδεύσει όλη την υπόλοιπη μέρα. Επίσης, θα σε βοηθήσει να καθαρίσεις το μυαλό σου και να απορροφήσεις βιταμίνη D.
Μη μένεις μόνος/η. Μίλησε σε κάποιον. Το αίσθημα της φθινοπωρινής μελαγχολίας είναι αρκετά συχνό. Πάρε τηλέφωνο ένα φίλο ή μια φίλη κι αν δεν νιώθεις άνετα με αυτό, ζήτα τη βοήθεια κάποιου ειδικού ψυχικής υγείας. Η εποχική κατάθλιψη, ειδικά όταν είναι συχνή, μπορεί να κρύβει κάτι βαθύτερο.
Ισαβέλλα Κοντοπούλου,
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, BSc, MA, MSc
Emotional overeating ή διαφορετικά συναισθηματική υπερφαγία βρίσκει αντίκτυπο σε ένα εύρος διατροφικών συμπεριφορών και συναισθημάτων. Για παράδειγμα το άτομο καταναλώνει ανεξέλεγκτα υπερβολικά μεγάλες ποσότητα φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα, είτε βρίσκεται σε ένα διαρκές τσιμπολόγημα καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας. Η συμπεριφορά αυτή χαρακτηρίζεται εθιστική, όμως το άτομο που βιώνει εποχική κατάθλιψη, νιώθει ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο και νιώθει αβοήθητο ως προς οποιαδήποτε αλλαγή.
Το άτομο αυτό, σκέφτεται αρνητικά και επίμονα το βάρος και το σχήμα του σώματός του, και μετά από κάθε επεισόδιο υπερφαγίας ντρέπεται να μοιραστεί με κάποιον τρίτο την ποσότητα του φαγητού που κατανάλωσε. Η πλειοψηφία των συναισθημάτων του είναι ενοχή, φόβος, στεναχώρια και άγχος. Επίσης αισθάνεται πως σε αυτήν την προσπάθεια είναι μόνο και αβοήθητο.
Η ψυχοεκπαίδευση και η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία είναι οι πλέον σωστές και αποτελεσματικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της επεισοδιακής υπερφαγίας. Είναι κρίσιμης σημασίας, το άτομο που πάσχει από εποχική κατάθλιψη να καταλάβει τα οφέλη της ψυχο-εκπαίδευσης και να έχει πίστη στον εαυτό του και στην αλλαγή συμπεριφοράς μετά τη θεραπεία.
Το άτομο μπορεί να υιοθετήσει ένα σύνολο από πρακτικές που σταδιακά βήμα-βήμα θα οδηγήσουν στην εξάλειψη αυτών των επεισοδίων.
Λύσεις:
Προσέξτε ώστε να μην υπάρχει ανθυγιεινό φαγητό στο σπίτι και σε μεγάλες ποσότητες. Η εύκολη πρόσβαση σε τέτοιου είδους τρόφιμα καθιστά σχεδόν αδύνατο το άτομο να αντισταθεί στον πειρασμό. Η εύκολη πρόσβαση, οδηγεί στην υπερκατανάλωση.
Χρησιμοποιήστε μικρότερα σε μέγεθος πιάτα. Σταδιακά θα διαπιστώσετε ότι η ποσότητα που νομίζατε ότι χρειάζεστε δεν είναι τελικά και τόσο απαραίτητη.
Επιλέξτε υγιεινές τροφές. Το αλάτι, το βούτυρο και η ζάχαρη έχουν έντονο αντίκτυπο στο αίσθημα της γεύσης. Τα ανεπεξέργαστα τρόφιμα από την άλλη, αποτελούν πιο ολοκληρωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών και ο εθισμός σε αυτά είναι σχεδόν αδύνατος.
Πριν φάτε, αναρωτηθείτε εάν όντως πεινάτε. Το σώμα σας όντως έχει την ανάγκη για τροφή ή είναι δική σας ψευδαίσθηση. Η ισορροπία σε ένα υγειές βάρος υπάρχει όταν τρώμε ανάλογα με τις ανάγκες του σώματός μας, όχι με του μυαλού μας.
Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, ροφημάτων και αναψυκτικών με τα γεύματα σας.
Φροντίστε να κοιμάστε καλά. Έχει επιβεβαιωθεί πως η έλλειψη ύπνου συνδέεται άρρηκτα με επεισόδια υπερφαγίας, καθώς το άτομο προσπαθεί να ανακτήσει ενέργεια μέσω του φαγητού. Στην πραγματικότητα, αυτό που χρειάζεται είναι ξεκούραση.
Ξεκινήστε την λήψη βιταμινών σύμφωνα με συνταγή διαιτολόγου. Το σύμπλεγμα Β καθώς επίσης και η βιταμίνη D είναι ευεργετικές για την κατάθλιψη.
Βομβαρδά Θεοδώρα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc, MSc
